შემოდგომისფერი ქოზიფა

ქოზიფას მამათა მონასტერი იგივე გუგომის კომპლექსი -შიდა ქართლის მხარეში, ძამის ხეობაში ძამის ხეობაში მდებარეობს, მაღალ მთაზე, შუადგულ ტყეში, ზღვის დონიდან 1420 მეტრზე.

ქოზიფას მამათა მონასტერი რუისისა და ურბნისის ეპარქიის დაქვემდებარებაშია. ამჟამად მოქმედებს მამათა მონასტერი.

paata.ge photography

გადმოწერე აპლიკაცია „შენი ექიმი“ – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!

დადიანების რეზიდენცია სალხინოში, ლევან დადიანისეული სასახლე სოფელ სალხინოში, მარტვილის მუნიციპალიტეტში, სამეგრელოს მხარეში, მდინარე წაჩხურას ნაპირზე.

1825-1826 წლებში აქ უბრალო ხის ოდა იდგა, სადაც სამეგრელოს დედოფალი, ქვრივი ანა ცხოვრობდა. ორსართულიანი ქვის სასახლის მშენებლობა სამეგრელოს მთავარმა, ლევან V დადიანმა დაიწყო არჩილ ბატონიშვილისა და გიორგი გეგელიას რჩევით. ნაგებობამ საბოლოო სახე ლევანის შვილიშვილის, სალომე მიურატის დროს მიიღო.

სასახლის პირველ სართულზე, დიდი დარბაზის ცენტრში, განთავსებული იყო ქვევრი და მუხის ხის სვეტებზე აყვანილი ფანჩატური მოჩუქურთმებული თაღით. დარბაზში იყო ასევე მასიური, მდიდრულად გაფორმებული ბუხარი, რომლის თავზეც ბახუსის ქანდაკება იყო მოთავსებული. სასახლის გვერდით სამეგრელოს მთავრის, კაცია II დადიანის მიერ 1782 აშენებული ღვთისმშობლის შობის ეკლესია დგას.

#datashvil #drpkhakadze #sheniambebi #shenidasveneba

მეტეხი – სოფელი კასპის მუნიციპალიტეტში. მდებარეობს მტკვრის მარჯვენა ნაპირზე. საკრებულოს ცენტრი (სოფელი: ბარნაბიანთკარი). ზღვის დონიდან 560 მეტრი, კასპიდან 10 კილომეტრში.

მეტეხის ტერიტორიაზე აღმოჩენილია  სამაროვნები, ყორღანები  და ნამოსახლარები, ადრეული ბრინჯაოს ხანიდან მოყოლებული  ძვ წ- აღ -ის  მე -10 საუკუნით დამთავრებული..

სოფელში რამდენიმე ეკლესიაა:

• მეტეხის ღვთისმშობლის  ტაძრის  კომპლექსი
• კვირაცხოვლის ეკლესია
• ამაღლების ეკლესია
• წმ. თევდორეს ეკლესია

სოფელში, გაშლილ ტაფობზე, დგას ხუროთმოძღვრული კომპლექსი, რომელშიც შედის XIII საუკუნის  გუმბათოვანი ეკლესია, გვიანდელ შუა საუკუნოვანი სამრეკლო და კოშკებჩამონგრეული გალავანი.

ღვთისმშობლის ეკლესია XIII საუკუნით თარიღდება, გალავანი და კოშკები გვიანი შუასაუკუნეებისაა, სამრეკლო კი XIX საუკუნეშია აგებული. ნაგებობები რამდენჯერმეა შეკეთებული. გვიან შუასაუკუნეებშია აღდგენილი ტაძრის გუმბათი, კამარები, კედლების ზედა მონაკვეთები და ორნამენტული სამკაულები.

28 აგვისტოს მართლმადიდებელი ეკლესია ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების დღესასწაულს აღნიშნავს.

ფოტო: badri vadachkoria

ქრისტიანულ სამყაროში, ყოვლადწმიდა სამების შემდეგ, ღვთისმშობელი მარიამი იდიდება. უდიდეს ათორმეტ დღესასწაულთაგან სამი – ღვთისმშობლის შობა, მიძინება და ყოვლადწმიდა მარიამის ტაძრად მიყვანება უშუალოდ ღვთისმშობელს უკავშირდება.

გუგულაანთ უბანში, სოფლის აღმოსავლეთით სასაფლაოზე მდებარეობს გვიანდელი ფეოდალური ხანის მცირე ზომის ეკლესია – ამაღლების ეკლესია.

სოფლის დასავლეთით, მაღალ გორაკზე მდებარეობს გვიანდელი ფეოდალური ხანის წმ.თევდორეს ეკლესია

სოფლის დასავლეთით სასაფლაოზე  მდებარეობს კვირაცხოვლის მცირე ზომის ეკლესია.

#datashvil  #drpkhakadze #sheniambebi #shenidasveneba

ლეღვთახევის ჩანჩქერი მდებარეობს თბილისის ძველი ქალაქის ერთ-ერთ ისტორიულ-გეოგრაფიულ უბანში, აბანოთუბანში. ჩანჩქერის სიმაღლე 22 მეტრია.

ჩანჩქერს და ხეობას სახელი ეწოდა ამ ადგილებში ლეღვის ხის სიმრავლის გამო.

ჩანჩქერებმა და ხეობებმა სახელი მიიღეს ლეღვის ხეებიდან, რომლებიც უხვად იზრდებოდა ამ ადგილებში. იგი პირველად მოხსენიებულია 1429 წლით დათარიღებულ წყაროებში.

XIX საუკუნეში ლეღვთახევში გაშენდა ბოტანიკური ბაღი, ხოლო 2012 წელს განხორციელდა ლეღვთახევის სრული რეაბილიტაცია.

წყაროებში პირველად მოიხსენიება 1429 წელს. ლეღვთახევი გამოყოფდა თბილისის უძველეს უბანს კალას საკუთრივ ქალაქისაგან (ახლანდელი აბანოების უბანი). გვიანდელი ფეოდალური ხანის წყაროებში გვხვდება აგრეთვე ლეღვთახევის სხვა სახელწოდებები: წავკისისხევი, სალალაკისხევი (მდინარე წავკისწყლის ანუ სალალალისწყლის სახელის მიხედვით) და დაბახანა (ლეღვთახევში გამომდინარე გოგირდის წყალში ტყავს ამუშავებდნენ მეტყავე-დაბაღები, აქედან – სახელწოდებაც დაბახანა). XIX საუკუნეში ლეღვთახევში ბოტანიკური ბაღი გაშენდა. 2012 წელს განხორციელდა ლეღვთახევის რეკონსტრუქცია-რეაბილიტაცია.

ჭყონდიდის ეპარქია დასავლეთ საქართველოში სამეგრელოს ცენტრალურ ნაწილში მდებარეობს. იგი მოიცავს ქალაქებს – აბაშას, მარტვილს და მათ მიმდებარე ტერიტორიას. ჭყონდიდის ეპარქიას აღმოსავლეთიდან ესაზღვრება ხონისა და სამტრედიის, დასავლეთიდან _ სენაკისა და ჩხოროწყუს, ჩრდილოეთიდან _ ცაგერისა და ლენტეხის, სამხრეთიდან ფოთისა და ხობის და შემოქმედის ეპარქიები.
საეკლესიო ტრადიცია ქრისტიანობის ქადაგებას ამ მხარეში წმინდა მოციქულ ანდრია პირველწოდებულს მიაწერს. იმჟამად ამ ადგილზე სახელგანთქმული კერპი _ მუხის დიდი ხე, მეგრულად „ჭყონი დიდი“ მდგარა და მის სათაყვანებლად და მსხვერპლშესაწირად მთელი ეგრისის მოსახლოება დადიოდა. მაგიური ძალით შემოსილ ბომონს საუკუნეთა განმავლობაში ჩვილ პირმშოებს სწირავდნენ მსხვერპლად. წმიდა მოციქულმა უპირველეს კერპად მიჩნეულ მუხას ქრისტეს სახელით ხალხის თვალწინ მოჭრა დაუწყო. უვნებლად გადარჩენილი ანდრიას ხილვისას, ხის უძლურებით გულმოცემულმა წარმართებმა, ირწმუნეს ჭეშმარიტი ღმერთი და მუხა თვითონვე მოჭრეს. ანდრიას მიერ მოქცეულმა მეგრელებმა პირველი ეკლესიაც ბომონის ადგილზე ააგეს. ტაძრის პირვანდელი სახელწოდება „მარტვილი“ ერთი ვერსიით ამ ადგილზე მოწამეობრივად აღსრულებულთა გამო დაურქმევიათ, მეორე ვერსიით ეკლესია ადრიდანვე განთქმული ყოფილა წმიდა მარტვილთა ნაწილთა სიმრავლით.
მარტვილთა სახელზე აგებული ეკლესია მოგვიანებით ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის სახელზე აკურთხეს, „მარტვილი“ კი იმ სოფლის სახელად დარჩა.
მატიანის თანახმად, ჭყონდიდის უძველეს საკათედრო ტაძარში დასაფლავებულია ერთიანი საქართველოს დიდი მეფე ბაგრატ IV (1027-1072 წწ.).
ჭყონდიდელი მღვდელმთავრის დიდი გავლენისა და ავტორიტეტის გამო წმიდა მეფე დავით აღმაშენებელმა საეკლესიო საქმეთა მოწესრიგებისას სწორედ მასზე შეაჩერა არჩევანი. ჭყონდიდელს უმაღლესი საერო თანამდებობა – მწიგნობართუხუცესობა მიანდო და მეფის შემდეგ სამეფოს პირველ პირად აქცია. შემდეგში მეფე დავითმა ჭყონდიდელს კიდევ ორი ეპარქია – ბედია და ალავერდი დაუქვემდებარა, რაც მისი მზარდი გავლენის მიმანიშნებელია. ჭყონდიდელ-მწიგნობართუხუცესი ზოგჯერ ქართლის უპირველესი საეკლესიო იერარქი – კათალიკოსიც ხდებოდა და სხვა ეპარქიის მღვდელმთავრობასაც ითავსებდა.
ისტორიულ წყაროებზე დაყრდნობით ცნობილი ჭყონდიდელი მღვდელმთავრები იყვნენ: სტეფანე სანანოისძე, იგი პირველად Xს. მოიხსენიება, როგორც ჰიმნოგრაფი და მთარგმნელი; XIს-ის I ნახევრიდან ცნობილია გიორგი ჭყონდიდელი, რომელსაც კულტურულ-ლიტერატურული ურთიერთობა ჰქონდა ათონის საღვთისმეტყველო სკოლასთან; სტეფანე ჭყონდიდელი, რომელიც ეფთვიმე მთაწმინდლის აპოკრიფული მწერლობის შესახებ კითხვა-მიგებაშია მოხსენიებული; XIს-შივე მოღვაწეობდა იოანე ჭყონდიდელიც, რომელიც 1065 წ. მთავარეპისკოპოსის ხარისხში იხსენიება, იგი მართა დედოფალს ახლდა კონსტანტინოპოლში და გიორგი მთაწმინდელის ცხოვრების აღწერის ერთ-ერთი ინიციატორი იყო; ამავე პერიოდის, 1103-1110 წლებს შორის, ცნობილი მოღვაწეა გიორგი მონოზონი ჭყონდიდელ-მწიგნობართუხუცესი; 1118 წ. გიორგის გარდაცვალების შემდეგ დავით აღმაშენებლის დროს, გიორგის დისწული სვიმონი იხსენიება ჭყონდიდელ-ბედიელ-ალავერდელ მთავარეპისკოპოსად და მწიგნობართუხუცესად; XII ს. II ნახევრიდან, 1161 წ. ანისის აღების დროს გიორგი III-ს „თანავაზირობდეს იოანე მწიგნობართუხუცესი და სუმბად სვიმონ ქმნილი“; 1184 წ. გიორგი III-ს გარდაცვალების დროს ჭყონდიდელ-მწიგნობართუხუცესი უკვე ანტონი იყო; ანტონის შემდეგ კი თეოდორე; მისი გარდაცვალების შემდეგ, XIII ს-დან მხოლოდ ორი მწიგნობართუხუცესი-ჭყონდიდელია ცნობილი _ არსენი და ბასილი. არსენი ჭყონდიდელობისა და კათოლიკოსობის შემდეგ მწირად წავიდა შიო მღვიმის მონასტერში; XIII ს-ის 40-იან წლებში იხსენიება ბასილი ჭყონდიდელ-მწიგნობართუხუცესი.
საქართველოს პოლიტიკური დაშლილობის ხანაში, XV-XVIII სს-ში ჭყონდიდელი ეპისკოპოსი აფხაზეთის კათალიკოსს ექვემდებარებოდა და სამეგრელოს სამთავროსა და მთლიანად დასავლეთ საქართველოს პოლიტიკურ ცხოვრებაში მნიშვნელოვან ფუნქციას ასრულებდა. იგი სამეგრელო-ოდიშის სამთავროს ეკლესიის მეთაურად ითვლებოდა.
ჭყონდიდის მონასტრის არქიმანდრიტთა გულმოდგინებით მძლავრ საგანმანათლებლო კერად ითვლებოდა. აქ, როგორც საქართველოს ერთ-ერთ უძველეს კულტურულ-საგანმანათლებლო კერაზე არსებობდა წიგნების გადამწერთა და ბერთა სპეციალური სადგომი _ კრიპტერია. მარტვილის საგანმანათლებლო კერაზე აფხაზთა მეფის გიორგი II-ის თანამედროვე დიდი ჰიმნოგრაფი და მგოსანი იოანე მინჩხი მოღვაწეობდა.
1917 წელს საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალიის აღდგენის შემდეგ განახლებულ 13 ეპარქიას შორის ჭყონდიდის უძველესი ეპარქიაც იხსენიება. ეპარქიაში ეკლესიური ცხოვრების ეტაპობრივი აღდგენა მხოლოდ მე-20 საუკუნის 80-იან წლებიდან იწყება.
2006 წლის 21 დეკემბრიდან ეპარქიის მწყემსმთავარია მიტროპოლიტი პეტრე ცაავა.
ეპარქიის უძველეს საეკლესიო სიწმინდეთაგან განსაკუთრებით აღსანიშნავია სუჯუნის წმიდა გიორგის ეკლესიის, წმინდა გიორგის სასწაულმოქმედი ხატი.

ჭყონდიდის ეპარქიაში მოქმედი და მშენებარე ეკლესია-მონასტრები:
მარტვილის ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის მიძინების ეკლესია (მონასტერი)
ბანძის ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის მიძინების ეკლესია
სალხინოს ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის შობის ეკლესია
ნახარებაოს წმიდა გიორგის ეკლესია
ალერტის წმიდა გიორგის ეკლესია
წაჩხურას მთავარანგელოზთა ეკლესია
ონოლიას წმიდა იოანე ნათლისმცემლის ეკლესია
ნაჯახაოს წმიდა დიდმოწამე ბარბარეს ეკლესია
სერგიეთის მთავარანგელოზთა ეკლესია
საელიავოს ყოვლაწმიდა ღვთისმშობლის ტაძრად მიყვანების ეკლესია (დედათა მონასტერი)
აბაშის სუჯუნის წმიდა გიორგის ეკლესია
სეფიეთის მთავარანგელოზთა ეკლესია
მაედანის წმიდა ილია თეზბიტელის ეკლესია
მარანის მთავარანგელოზთა ეკლესია
კეთილარსის მთავარანგელოზთა ეკლესია
ვედითკარის მთავარანგელოზთა ტაძარი
ნაჯახაოს მთავარანგელოზთა ტაძარი
ნაგებერაოს წმიდა გიორგის ტაძარი
ჯოლევის წმიდა გიორგის ჯვრის მონასტერი.
#datashvil #drpkhakadze #sheniambebi #shenidasveneba