ჰეშკილის ქოხები
ზღვის დონიდან 1900 მეტრზე, სამეგრელო-ზემო სვანეთის სოფელ ჰეშკილში რამდენიმე ქოხია, რომელთაგანაც ერთ-ერთი პირდაპირ ხეზეა განთავსებული, ზუსტად ისე როგორც ზღაპრებში. ყველაზე მოთხოვნადი სწორედ ეს ნომერია.
ჰეშკილის ქოხები
ზღვის დონიდან 1900 მეტრზე, სამეგრელო-ზემო სვანეთის სოფელ ჰეშკილში რამდენიმე ქოხია, რომელთაგანაც ერთ-ერთი პირდაპირ ხეზეა განთავსებული, ზუსტად ისე როგორც ზღაპრებში. ყველაზე მოთხოვნადი სწორედ ეს ნომერია.
კვეტერა, კვეტარი, კუეტერი — ისტორიული ციხე-ქალაქი კახეთში, ახმეტის მუნიციპალიტეტში. მდინარე ილტოს მარჯვენა ნაპირზე, ახმეტა – თიანეთის დამაკავშირებელი მაგისტრალის მარცხენა მხარეს. ახმეტიდან 12 კმ-ზე.

ციხე-ქალაქის კომპლექსის შემადგენლობაში შედის: შიდა ციხე, ქვედა ციხე, გალავანი, სასახლე, დარბაზული ეკლესია და გუმბათოვანი ეკლესია. წყაროებში პირველად კვირიკე III-ის მეფობის (1010-1037) დროიდან, XI საუკუნის I ნახევრიდან იხსენიება, თუმცა ვახუშტი ბატონიშვილის მიხედვით, ჯერ კიდევ VIII საუკუნეში უნდა არსებულიყო.

იყო კახეთის სამთავროს (შემდეგ სამეფოს) ერთ-ერთი ცენტრი. საქალაქო ცხოვრების კვალი XIII საუკუნიდან ისპობა და შემდეგ წყაროებში იგი აღარ იხსენიება. კვეტერის ციხე-ქალაქი კახეთის სამთავროს ერთ-ერთი ცენტრი იყო. მის დაწინაურებას დიდად შეუწყო ხელი ხელსაყრელმა გეოგრაფიულმა მდებარეობამ.
წყაროებში პირველად XI საუკუნიდან იხსენიება, თუმცა ვახუშტი ბატონიშვილის მიხედვით, ჯერ კიდევ VIII საუკუნეში უნდა არსებულიყო. ჩატარებული არქეოლოგიური კვლევა-ძიება ადასტურებს ამ ვერსიას. კახთა მეფე კვირიკე III-მ (1010-1037 წლები) კახეთ-ჰერეთის ტერიტორია შვიდ საერისთავოდ დაჰყო. მათ შორის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი იყო კვეტერის საერისთავო.

კვეტერის სიძლიერესა და მნიშვნელობაზე მიუთითებს შემდეგი ფაქტიც: ბაგრატ IV-მ (1027-1072 წლები), რომელმაც 1040-1043 წლებში მთელი კახეთ-ჰერეთი დაიმორჩილა კვეტერის აღება ვერ შეძლო. შეტანილია იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის საცდელ სიაში.
paata.ge photography
გადმოწერე აპლიკაცია „შენი ექიმი“ – პირველი ქართული სამედიცინო პლატფორმა!
iPhone: https://apps.apple.com/fr/app/sheni/id6746877342?l=en-GB
Telegram არხი: https://t.me/SheniEkimi
ფონდ „პარტნიორობა საგზაო უსაფრთხოების“ დირექტორი ირაკლი იზორია აცხადებს, რომ რეგულაცია მიზნად ისახავს მგზავრთა უსაფრთხო გადაყვანას.
მისი თქმით, გარდა სიჩქარის შემზღუდავებისა, აღნიშნული ტიპის მიკროავტობუსებსა და ავტობუსებში ტაქოგრაფებიც დამონტაჟდება.
„წლებია არსებობს პრობლემა საქალაქთაშორისო მგზავრთგადაყვანასთან დაკავშირებით, ძალიან ბევრი ავტოსაგზაო შემთხვევა ხდებოდა მიკროავტობუსების მონაწილეობით, შედარებით ნაკლები იყო ავტობუსების მონაწილეობით. გამომდინარე იქიდან, რომ ევროდირექტივები უნდა გაითვალისწინოს საქართველომ, არის სიჩქარესთან დაკავშირებით მთელი რიგი რეგულაციები, ერთ-ერთი არის სიჩქარის შემზღუდავი მოწყობილობის ქონა.
ასევე, ვიცით, რომ ტაქოგრაფებიც უნდა ჰქონდეთ. ეს არის ე.წ. სისტემა, რომელიც ავტობუსებსა და მიკროავტობუსებში აყენია და პატრულს შეუძლია 30 დღის განმავლობაში ამოიღოს მონაცემები და ნახოს, სად გადააჭარბა მძღოლმა სიჩქარეს, დაისვენა თუ არ დაისვენა და ა.შ. ეს სიჩქარის შემზღუდავები იქნება ტაქოგრაფთან ერთად,“ – აღნიშნავს იზორია.
რაც შეეხება ვადებს, იზორიას თქმით, ტაქოგრაფებისა და სიჩქარის შემზღუდავი მოწყობილობების დაყენების ვალდებულება, 2025 წლიდან ავტოსადგურების რეგულაციების ამოქმედების პარალელურად განხორციელდება.
„მისასალმებელია მსგავსი რეგულაცია, რადგან ყველგან არ არის ვიდეო კონტროლი და ყველგან ვერ ხდება მონიტორინგი, ზოგიერთი ადგილი, ფაქტობრივად, დაუფარავია პატრულის მიერაც და ასეთ გზებზე მხოლოდ კრიმინალური პოლიციის მიერ ხდება აღსრულება. აქედან გამომდინარე, აუცილებელია, რომ მსგავსი მოწყობილობები იყოს და კონტროლი ხორციელდებოდეს.
რეგულაცია ვრცელდება ავტობუსებსა და მიკროავტობუსებზე, რომლებიც მგზავრთა გადაყვანას ახორციელებენ. რეგულაცია იმოქმედებს ნებისმიერ მანძილზე მოძრავი ტრანსპორტისთვის. რაც შეეხება ვადებს, წესით უკვე უნდა ამოქმედებულიყო, მაგრამ დროში იგვიანებს. წესით 2025 წლიდან ავტოსადგურების და სხვა რეგულაციები რომ შევა ძალაში, მაშინ მაინც ამოქმედდება,“ – განაცხადა ირაკლი იზორიამ.




გაიხსნა ზესტაფონის შემოვლითი გზის უმნიშვნელოვანესი მონაკვეთი, რაც იმას ნიშნავს, რომ უკვე თბილისიდან ბათუმში ჩასვლა 3 საათსა და 30 წუთში იქნება შესაძლებელი და ეს ყველაფერი საერთაშორისო უსაფრთხოების ნორმების დაცვით მოხდება, – ამის შესახებ რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის მინისტრმა ირაკლი ქარსელაძემ ზესტაფონის შემოვლითი მაგისტრალური გზის გახსნის ღონისძიებაზე განაცხადა.
მინისტრმა ხაზი გაუსვა, რომ მნიშვნელოვანია ის სამუშაოები, რომელიც ამჟამად მიმდინარეობს დარჩენილ მონაკვეთებზე, რომლებიც მთლიანად რიკოთის მონაკვეთის და აღმოსავლეთ-დასავლეთის დერეფნის განვითარებაში გარდამტეხ როლს შეიტანენ. მან ასევე აღნიშნა, რომ დღევანდელი მდგომარეობით, აღმოსავლეთ-დასავლეთის მაგისტრალური გზის 276 კმ ანუ 64% ავტოტრანსპორტისთვის უკვე გახსნილია. სამშენებლო სამუშაოები გრძელდება მაგისტრალის 66,1 კმ-ზე.
,,ახალი გზა ზესტაფონს განტვირთავს სატრანზიტო მოძრაობისგან და შეამცირებს მაგისტრალით მგზავრობის დროს. ამასთან, უკვე მიმდინარეობს შესაბამისი პროცედურები ახალ მაგისტრალურ გზასთან მგზავრთა მომსახურების ცენტრის მოსაწყობად, სადაც გათვალისწინებული იქნება სივრცეები ზესტაფონის ტრადიციული სწრაფი კვების ობიექტებისთვის“-განაცხადა ირაკლი ქარსელაძემ.
მინისტრმა აღნიშნა, რომ ძალიან მნიშვნელოვანია ის გამოცდილება, რომელიც მიიღეს ქართველმა სპეციალისტებმა, მან მადლობა გადაუხადა საერთაშორისო პარტნიორებს, აზიის განვითარების ბანკს, საავტომობილო გზების დეპარტამენტს და ყველა იმ ადამიანს, ვინც ჩართული იყო ამ მნიშვნელოვან პროექტში.
,,სამი დღის წინ, ჩვენ ისტორიული ქვეშეთი-კობის გზის მშენებლობის პროექტის ფარგლებში, სოფელ ქვეშეთის სოფელ კობთან დამაკავშირებელი 9 კმ-იანი გვირაბის გაჭრა დავასრულეთ. წინ კიდევ ბევრი მასშტაბური და წარმატებული პროექტებია. ჩვენ არ ვაშენებთ მხოლოდ გზას ჩვენ ვაშენებთ თანამედროვე კომუნიკაციას უკეთესი საქართველოს მომავლისთვის“-აღნიშნა ირაკლი ქარსელაძემ.
გამოცემის ცნობით, ანალიზის ჩასატარებლად მეცნიერებმა გამოიყენეს ცნობილი კომპოზიტორის თმის 5 ღერი. შედეგები აჩვენებს რამდენიმე საინტერესო ფაქტს ბეთჰოვენისა და მისი ცხოვრების შესახებ.
ბეთჰოვენის ჯანმრთელობა
კომპოზიტორის ჯანმრთელობა დებატების საგანი მას შემდეგ გახდა, რაც მან ექიმს სთხოვა, საჯაროდ დაეწერა მისი ავადმყოფობის შესახებ 1802 წელს.
ამავდროულად, ახალმა კვლევამ აჩვენა მანამდე უცნობი გენეტიკური ფაქტორები, რამაც ბეთჰოვენის ღვიძლის დაავადება გამოიწვია. ამან კი სავარაუდოდ, პიანისტის სიკვდილი გამოიწვია.
დაავადებები იდუმალი მიზეზების გამო
მკვლევრებმა ვერ დაადგინეს ბეთჰოვენის სმენის დაქვეითების ან კუჭ-ნაწლავის პრობლემების ზუსტი მიზეზი, მაგრამ მათ აღმოაჩინეს ღვიძლის დაავადების რამდენიმე გენეტიკური რისკფაქტორი. კვლევის მიხედვით, კომპოზიტორი დაინფიცირდა B ჰეპატიტის ვირუსით ღვიძლის მძიმე დაავადებისთვის.
კემბრიჯის უნივერსიტეტის კვლევის წამყვანმა ავტორმა, ტრისტან ბეგმა თქვა, რომ ბეთჰოვენი რეგულარულად სვამდა ალკოჰოლს, რაც ჩაწერილია მისი „საუბრის წიგნებში“.
„დარწმუნებით ვერ ვიტყვით, რამ მოკლა ბეთჰოვენი, მაგრამ ახლა მაინც შეგვიძლია დავადასტუროთ მნიშვნელოვანი მემკვიდრეობითი რისკის არსებობა და B ჰეპატიტის ვირუსით ინფექცია“,- ამბობენ მეცნიერები.
მკვლევრები იმედოვნებენ, რომ ბეთჰოვენის გენომი ხელს შეუწყობს მომავალ კვლევებს და უპასუხებს დარჩენილ კითხვებს მისი ჯანმრთელობისა და გენეალოგიის შესახებ.
ცაიშის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარი მდებარეობს სამეგრელოს მხარეში, ზუგდიდის მუნიციპალიტეტში, მისგან სამხრეთ-დასავლეთით მდებარე სოფელ ცაისში. იგი ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის საკათედრო ტაძარი და საქართველოს ერთ-ერთი უძველესი საეპისკოპოსო კათედრაა.
ცაიშის ღვთისმშობლის ტაძრის კომპლექსში შემავალი ნაგებობებია: ღვთისმშობლის ტაძარი, გალავანი, სამრეკლო, პალატი.
ცაიშის ღმრთისმშობლის მიძინების ეკლესია, ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის საკათედრო ტაძარი და საქართველოს ერთ-ერთი უძველესი საეპისკოპოსო კათედრაა.
VI-VII საუკუნეთა მიჯნაზე აქ უკვე იყო საეპისკოპოსო კათედრა. 602-610 წლებს შორის შედგენილ საეპისკოპოსო კათედრათა ნუსხაში მოიხსენიება ცაიშის ეპარქია ლაზიკაში. ქართულ წყაროებში ამ საეპისკოპოსოს შესახებ უძველესი ცნობა X-XI საუკუნეთა მიჯნისაა. ეს გალავთ საწინამძღვრო ჯვრის წარწერა, სადაც „ბაგრატ აფხაზთა მეფე და კრაპალატი”-ის გვერდით მოიხსენიება ცაიშელი ეპისკოპოსი ეფრემი. ცაიშის საეპისკოპოსოს სამწყსო მოიცავდა ხობისყწალსა და ენგურს შორის მიწა-წყალს, ზღვიდან უნაგირის ქედამდე. ცაიშვილის სამწყსო იყო ზემო სვანეთიც. მას შემდეგ, რაც აფხაზთა გააფსარების და გაწარმართების მიზეზით დრანდის, მოქვის და ზედა ბედიის საეპისკოპოსოები გაუქმდა, სამურზაყანოც ცაიშის სამწყსოდ იქცა.
ცაიშში დღეს მდგარი გუმბათოვანი ტაძარი XIII-XIV საუკუნეთა მიჯნაზეა აშენებული. მანამდე კი აქ X-XI საუკუნეთა მიჯნაზე აგებული დარბაზული ეკლესია მდგარა. თუ როგორი იყო ადრინდელი ტაძარი არ ვიცით. წყაროებში შემონახულია ცნობები XI საუკუნიდან 1823 წლამდე ოცამდე ცაიშელი ეპისკოპოსის შესახებ. მათ შორის ყველაზე ღვაწლმოსილნი ჩანან მალაქია გურიელი (1612-1639) და გრიგოლ ჩიქვანი (1777-1823).
1614 წელს მომხდარი დიდი მიწისძვრის შედეგად საშინლად დანგრეული ცაიშის ტაძარი მალე აღადგინა და შეამკო მეუფე მალაქიამ. მეუფე გრიგოლმა კი კაცია II დადიანის მხარდაჭერით შეძლო ეკლესიისათვის დაებრუნებინა თავადაზნაურთა მიერ მიტაცებული ყმა-მამული, ააშენა სამრეკლო და ტაძარს შემოავლო გალავანი. 1823 წელს რუსეთის ხელისუფლებამ სამეგრელოს სხვა საეპისკოპოსოებთან ერთად გააუქმა ცაიშის საეპისკოპოსოც. ამის შემდეგ 1879 წლამდე აქ იყო მონასტერი, შემდეგ კი სადეკანოზო, რომელშიც შედიოდა ზუგდიდის მაზრის 20 ეკლესია. ცაიშის ტაძარი განათლების მძლავრ კერას წარმოადგენდა. ამ ეკლესიასთან იყო სკოლა.
ცაიშის ხუროთმოძღვრული კომპლექსის ერთერთი ძველი ნაგებობა გალავანის გარეთ მის დასავლეთ მხარეშია მოთავსებული და იქვე ფერდობზეა მიშენებული. მას „პალატს” უწოდებენ და ინტერიერის მიხედვით XI საუკუნის გვიან არ ათარიღებენ.
უახლოეს დღეებში საქართველოში შენარჩუნებული იქნება უმეტესად უნალექო ამინდი.
ქ. თბილისში უმეტესად უნალექო ამინდია მოსალოდნელი. ჰაერის ტემპერატურა დღისით +9, +11 გრადუსი დაფიქსირდება.
სანაპირო რაიონებში (ბათუმი, ქობულეთი, ანაკლია, ფოთი): შედარებით თბილი და უმეტესად უნალექო ამინდია მოსალოდნელი. ჰაერის ტემპერატურა დღისით +15, +17 გრადუსამდე მოიმატებს.
დასავლეთ საქართველოს დაბლობ რაიონებში (ზესტაფონი, ქუთაისი, სამტრედია, ზუგდიდი, მარტვილი, ოზურგეთი) შედარებით თბილი და უმეტესად უნალექო ამინდია მოსალოდნელი. ჰაერის ტემპერატურა დღისით +16, +18 გრადუსამდე მოიმატებს.
დასავლეთ საქართველოს მთიან რაიონებში (ამბროლაური, ონი, ცაგერი, შოვი, ჭიათურა, საჩხერე, ხულო, რიკოთის უღელტეხილი): უმეტესად უნალექო ამინდია მოსალოდნელი. ჰაერის ტემპერატურა დღისით +9, +11 გრადუსი დაფიქსირდება.
დასავლეთ საქართველოს მაღალმთიან რაიონებში (მესტია, ბახმარო): უმეტესად უნალექო ამინდია მოსალოდნელი. ჰაერის ტემპერატურა დღისით +7, +9 გრადუსი დაფიქსირდება.
ქართლში (რუსთავი, ბოლნისი, მარნეული, გარდაბანი, გორი, ცხინვალი): უმეტესად უნალექო ამინდი იქნება. ჰაერის ტემპერატურა დღისით +9, +11 გრადუსი დაფიქსირდება.
კახეთში (საგარეჯო, თელავი, გურჯაანი, სიღნაღი, ლაგოდეხი, ყვარელი, ახმეტა, დედოფლისწყარო): უმეტესად უნალექო ამინდი იქნება. ჰაერის ტემპერატურა დღისით +10, +12 გრადუსი დაფიქსირდება.
აღმოსავლეთ საქართველოს მთიან რაიონებში (ახალციხე, ბორჯომი, დუშეთი, თიანეთი, ფასანაური): უმეტესად უნალექო ამინდია მოსალოდნელი. ჰაერის ტემპერატურა დღისით +7, +9 გრადუსი დაფიქსირდება.
აღმოსავლეთ საქართველოს მაღალმთიან რაიონებში (ახალქალაქი, წალკა, ბაკურიანი, გუდაური, ომალო): უმეტესად უნალექო ამინდია მოსალოდნელი. ჰაერის ტემპერატურა დღისით +4, +6 გრადუსი დაფიქსირდება
ლევილის ისტორიულ მამულში მიმდინარე ქართული ფესტივალის მეორე კვირა მრავალფეროვანი საინტერესო ღონისძიებებით დასრულდა.
შეგახსენებთ: საქართველოს კულტურისა და სპორტის სამინისტროს ინიციატივითა და საქართველოს მთავრობის მხარდაჭერით 24 მაისიდან ლევილის ისტორიულ მამულში ქართული ფესტივალი იმართება. 14 ივლისამდე, ყოველ შაბათ-კვირას, საზოგადოებას კულტურული და სპორტული ღონისძიებები ელოდება. ღონისძიებებზე დასწრება თავისუფალია. ქართული ფესტივალის მხარდამჭერები არიან ღვინის ეროვნული სააგენტო და შპს „ჯეოვაინ თრეიდინგი“.
მეორე კვირის საფესტივალო დღეებში მაყურებელმა ქართული მრავალხმიანი სიმღერები ანსამბლ „რუსთავისა“ და ანსამბლ „ბასიანის“ შესრულებით მოისმინა; გაიმართა შეხვედრები წარმატებულ ქართველ ფეხბურთელებთან (გიორგი ლომაია, გიორგი ნავალოვსკი, დავით სირაძე); ჩატარდა ტიხრული მინანქრის ოსტატის, სოფიო მუშკუდიანის, მასტერკლასი და გაიმართა მისი ნამუშევრების გამოფენა; საზოგადოების წინაშე წარდგა ეთნო ჯაზბენდი „ირიაო“ და ქუთაისის სიმღერისა და ცეკვის სახელმწიფო ანსამბლი.
ქართულ ფესტივალში მონაწილეობის მისაღებად ლევილში სხვადასხვა დროს 700-ზე მეტი ხელოვანი და სპორტსმენი გაემგზავრება.
ფესტივალში მონაწილეობენ: კულტურისა და სპორტის სახელოვანი წარმომადგენლები, მუნიციპალური სახელმწიფო თეატრები, ასევე – სხვადასხვა რეგიონის ფოლკლორული და ქორეოგრაფიული ანსამბლები, შემოქმედებითი ჯგუფები.
საგულისხმოა, რომ 2024 წლის საფესტივალო პროგრამა საზოგადოებას არაერთ სპორტულ აქტივობას სთავაზობს. წელს ღონისძიებებში პირველად მონაწილეობენ ხის ოსტატები, მწერლები და სამხატვრო აკადემიის სტუდენტები.
აღსანიშნავი ფაქტია ისიც, რომ კულტურის სამინისტრომ საქართველოს ფარგლებს გარეთ პირველი შემოქმედებითი რეზიდენცია სწორედ ლევილის ისტორიულ მამულში შექმნა, რომლის სტუმრები არიან სამხატვრო აკადემიის ქანდაკების მიმართულების მაგისტრატურისა და საბაკალავრო საფეხურის სტუდენტები (შვიდი სტუდენტი). ისინი ლევილში ქმნიან ნამუშევრებს, რომლებიც დასრულების შემდეგ მამულის პარკში სამუდამოდ განთავსდება.
ინფორმაციას კულტურის სამინისტრო ავრცელებს.