ვარძია ხომ არა მარტო მესხეთის, არამედ მთლიანად საქართველოს ისტორიის განუყოფელი ნაწილია.
ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ისტორიული ძეგლი.
კლდეში ნაკვეთი სამონასტრო ანსამბლი, XII-XIII საუკუნეების ქართული მხატვრული კულტურის ძეგლი. მდებარეობს ჯავახეთში, ასპინძის მუნიციპალიტეტში.
ვარძია სამონასტრო კომპლექსსაც მოიცავს. სახელი უკავშირდება თამარ მეფესა და მის მამას, გიორგი III–ს.
ლეგენდა “აქ ვარ ძიას” თანახმად, მეფე გიორგის პატარა თამარი სანადიროდ წაუყვანია. თამაშით გართული პატარა თამარი, კი გამოქვაბულებში დაკარგულა. როდესაც მეფე და მონადირეები ეძებდნენ და ეძახდნენ “სად ხარ თამარ?” პატარა თამარმა უპასუხა: “აქ ვარ ძია!.” როდესაც ქალაქის გამოკვეთა დაიწყეს, სწორედ ამ ფრაზის ფონზე დაერქვა ადგილს ვარძია.
ქალაქის სრული მშენებლობა დაახლოებით 50 წლის მანძილზე მიმდინარეობდა და ჯამში, 365 ოთახს მოიცავდა.
UNESCO–ს მიერ დაცული ძეგლი, აკვირვებს ქართველ თუ უცხოელ ვიზიტორებს.
