ნეკრესის მონასტერი: საქართველოს ისტორიული და კულტურული ძეგლი
ნეკრესის მონასტერი მდებარეობს ყვარლის მუნიციპალიტეტის სოფელ შილდის მახლობლად, კახეთში, არის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი არქიტექტურული და ისტორიული ძეგლი საქართველოში. იგი მდებარეობს ნეკრესის ნაქალაქარის თავზე, ტყით შემოსილ ფერდობზე, ე. წ. ნაზვრევ გორაზე.
ნეკრესის მონასტერი: ისტორიული მიმოხილვა
ნეკრესის მონასტერი დაარსა მეფე ფარნაჯომმა ძვ. წ. II-I საუკუნეებში. IV საუკუნეში იბერიის მეფე თრდატმა აქ ააგო ეკლესია, რომელიც VI საუკუნეში აბიბოს ნეკრესელის მიერ იქნა დამკვიდრებული. აბიბოსი სირიიდან მოყვა იოანე ზედაზნელს და შემდგომი წლები ნეკრესის ეპარქიის მღვდელმთავრობაზე გაატარა. მისი მღვდელმთავრობა დაემთხვა საქართველოსთვის რთულ პერიოდს, როდესაც სპარსელები ცდილობდნენ მაზდიანობის გავრცელებას, რის წინააღმდეგაც აბიბოსი აქტიურად იბრძოდა.
ნეკრესის მონასტრის არქიტექტურული კომპლექსი
ნეკრესის მონასტერი მოიცავს შემდეგ ნაწილებს:
- უძველესი მცირე ეკლესია
- ღვთისმშობლის შობის სამეკლესიიანი ბაზილიკა
- მთავარანგელოზთა ეკლესია
- წმინდა გიორგის ეკლესია
- ეპისკოპოსის პალატი
- მარანი
- კოშკი
- სატრაპეზო
- მცირე სამლოცველოები
- ბერთა სენაკები
- საცხოვრებელი და სამეურნეო დანიშნულების შენობათა ნაშთები
მონასტრის გალავანი და მისი მნიშვნელობა ისტორიულად ძალიან დიდი იყო. ნეკრესიდან ვრცელდებოდა ქართლის პოლიტიკური და კულტურული გავლენა აღმოსავლეთ კავკასიონის მთიანეთზე.
ნეკრესის მონასტერი და კულტურული მემკვიდრეობა
ნეკრესის მონასტერი ცნობილი იყო თავისი კულტურულ-საგანმანათლებლო მოღვაწეობით. აქ იღვწოდნენ ცნობილი მღვდელმთავრები, როგორებიც იყვნენ დოსითეოს ჩერქეზიშვილი და ზაქარია მიქაძე. XIX საუკუნეში, პოეტ-დიაკონი მოსე და სხვა პიროვნებები ეწეოდნენ სამწერლო საქმიანობას ნეკრესში.
შენახვა და რეკონსტრუქცია
XX საუკუნის 20-იან წლებში დაიწყო ნეკრესის მონასტრის მეცნიერული შესწავლა. 1940-1950 წლებში ჩატარებულ იქნა კომპლექსზე დაცვითი და გამაგრებითი სამუშაოები, რაც იმ პერიოდში მნიშვნელოვანი იყო ძეგლის შენარჩუნებისა და დაცვისთვის.
ნეკრესობა: ტრადიციები და რიტუალები
ნეკრესის მონასტერში ყოველწლიურად 7 იანვარს, ქრისტეშობის ღამეს, იმართება სახალხო დღესასწაული ნეკრესობა. ეს დღესასწაული უნიკალურია იმით, რომ შესაწირ ცხოველთან და ფრინველებთან ერთად, ღორსაც სწირავდნენ. მოსახლეობაში გავრცელებული თქმულების თანახმად, ლეკების ერთ-ერთი შემოსევის დროს, მონასტერი ალყაში მოექცა, და მას შემდეგ, რაც მტერმა ალყა მოხსნა, ადგილის გათავისუფლების სიხარულისთვის ღორი შეწირეს.
ისტორიული მნიშვნელობა და დღევანდელობა
ნეკრესის მონასტერი დღემდე წარმოადგენს ქართული კულტურისა და ისტორიის მნიშვნელოვან ნაწილს. მისი არქიტექტურული კომპლექსი და ისტორიული მნიშვნელობა აუცილებლად უნდა იყოს დაცული და ცნობილი იყოს როგორც საქართველოში, ისე მის საზღვრებს გარეთ.
მასალის გამოყენების პირობები
