თბილისის ისტორიაში მრავალი ფაქტი და ამბავი არსებობს, რომლებიც ხშირად ყურადღების მიღმა რჩება და სკოლებში ცოტას ან საერთოდ არ ასწავლიან.
ერთ-ერთი ასეთი ისტორია ეხება XIX საუკუნის შუა პერიოდს, როცა თბილისი ცნობილი იყო თავისი ყაჩაღებითა და მასთან დაკავშირებული ამბებით. ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ფიგურა იყო ტატო წულუკიძე, რომელიც ავლაბარში გაასამართლეს და სიკვდილით დასაჯეს. ტატო წულუკიძის ისტორია, როგორც ჩანს, ერთ-ერთმა პირველმა გამორჩეულმა პიროვნებამ შთააგონა ილია ჭავჭავაძეს, ნოველების პერსონაჟი შეექმნა. . სწორედ ეს ტატო ჰყავს ილიას მოთხრობაში პროტოტიპად გამოყენებული.
თბილისის ძველი ქუჩების შესახებ, უამრავი ისტორია არსებობს. ერთ-ერთი მათგანი ეხება ამაღლებული ადგილის უბანს, სადაც დიდი რაოდენობით სისხლი იყო. იმ დროს ამბობდნენ, რომ სწორედ აქ იყო მომხდარი შიშისმომგვრელი მოვლენები და ლეგენდები ტრიალებდა ქალაქში.
XX საუკუნის დასაწყისში ქაშუეთის ეკლესიის ადგილას ახალი ეკლესია აშენდა, რომლის არქიტექტორი გერმანელი ბილ ფელდი იყო. ამ დროისთვის, სამთავისი ტაძრის სვეტების მშენებლობა იყო მნიშვნელოვანი და პროტესტები არ წყდებოდა, რადგან ეს ტაძარი ტრადიციული სტილისგან განსხვავებული იყო.
მიუხედავად ამისა, XX საუკუნეში ქალაქის გამჭვირვალობამ კიდევ ერთხელ წამოაყენა საკითხი, თუ როგორ უნდა გაგრძელებულიყო არქიტექტურული პროექტები, რა პრიორიტეტები უნდა ჰქონოდა მოსახლეობას და რა გავლენას მოახდენდა ეს გადაწყვეტილებები ქალაქის ცხოვრებაზე.
თბილისის მახლობლად, ზემო ჩუღურეთში, ერთ-ერთი საინტერესო უბანი იყო სვანეთის უბანი. ამ ადგილაად ადრე ტყე იყო და მოგვიანებით იქ გაჩნდა დასახლება. XIX საუკუნის ბილოს იქ გორის რაიონის სოფელ სვენეთიდან ხალხი ჩამოსახლდა და იქაურობა აითვისეს. იქ სვენეთელები დასახლდნენ. თავიდან, “სვენეთის უბანს” ეძახდნენ, მერე ამ სიტყვამ “სვენეთი” გარკვეული ცვლილება განიცადა და გახდა “სვანეთი”.
ფუნიკულიორი 1905 წელს გაიხსნა, იგი წარმოადგენდა თბილისის ერთ-ერთი მნიშვნელოვან და უნიკალურ პროექტს, რომელიც ქალაქს ახალ მიმართულებას მისცემდა. ადგილობრივი მოსახლეობა თვლიდა, რომ ფუნიკულიორი მხოლოდ იმიტომ იყო აუცილებელი,მაღალი ადგილიდან მსუბუქი და სწრაფი ტრანსპორტი ყოფილიყო.
XX საუკუნეში სწორედ ამის შემდეგ, ქალაქის გეგმები უფრო მკაფიო გახდა და მოსახლეობის მოთხოვნებზე პასუხი გაეცა. ბევრს ჰგონია, რომ რადგან კარგი ხედია იქიდან, კარგი სასეირნო ადგილია, ფუნიკულორიც ამიტომ გაკეთდა. სინამდვილეში ასე არ არის. მშენებლობა XX საუკუნის დასაწყისში იქ იმიტომ წამოიწყეს, რომ ზემო ქალაქის გაშენებას აპირებდნენ, რადგანაც თბილისი მტკვრის აღმა და დაღმა ძალიან გაიწელა, ფიქრობდნენ, რომ მთაწმინდის პლატო ახალი ქალაქისთვის გამოეყენებინათ. იქაურობა მართლაც მიწის ნაკვეთებად დაიყიდა, დაიხაზა, ქუჩათა ქსელიც შეიქმნა.
