ხვამლის მთა – საინტერესო არქეოლოგიური აღმოჩენები, მითოლოგიური კავშირები, ლეგენდები.
ხვამლის მთაზე ახალი არქეოლოგიური აღმოჩენები. 2007 წელს ჩატარებულმა კვლევებმა და ახალმა ექსპედიციებმა დიდი მნიშვნელობა მიაწერეს ამ ადგილს, რაც აჩვენებს, რომ ხვამლი, შესაძლოა, შეიცავდეს ისტორიულ და არქეოლოგიურ ღირებულებას, რომელიც ჯერ კიდევ სრულად ვერ გამოიკვლიეს.
- ახალი აღმოჩენები ხვამლის მთაზე:
- გამოქვაბულში სპელეოლოგმა 5-6 მ სიღრმეზე ცენტრალური დარბაზი აღმოაჩინა, რომლის ფართობი დაახლოებით 15-20 კვმ-ია. ცხადია, რომ ეს დარბაზი სხვა გამოქვაბულებში გადადის, თუმცა გასასვლელები ამოქოლილია.
- ისტორიული კონტექსტი:
- 1939 წელს ალიოშა ჯაფარიძის მიერ ჩატარებული ექსპედიცია, რომელმაც ხვამლის მთის ციხე-გამოქვაბულში არაფერი ვერ აღმოაჩინა, თავდაპირველად აღმოსავლური მითების დასაბუთების ერთ-ერთ ნიშნად ითვლებოდა.
- არქეოლოგიური მიგნებები:
- 2007 წელს გურამ გაბიძაშვილმა ხვამლის მთავარი ციხე-გამოქვაბულის კედლებზე აღმოაჩინა ციური მნათობების სქემა, რომელიც ეგვიპტური ღმერთების, ისიდა და ოსირისის გამოსახულებებს შეიცავს.
- აქვე აღმოაჩინეს სქემა, რომელიც 5604 ვარსკვლავის განლაგებას ასახავს, რაც ქართველების წელთაღრიცხვის დასაწყისის წლად ითვლება.
- დამატებითი აღმოჩენები:
- 1888 მ სიმაღლეზე არქეოლოგიურმა ჯგუფმა აღმოაჩინა ოდნავ გამოკვეთილი ქვის ყორის მსგავსი ნაგებობა, რომელსაც სამი მხრიდან პიტალოები (კლდის მასივები) გადმოჰფარავდა.
- შენახული კომპლექსები აღმოჩენილ იქნა 2000 მ სიმაღლეზე: ისინი შედგებოდა ორ წრიული და ერთ ნახევრად წრიული ქვის გალავნიან ნაგებობებზე.
- გამოკვლევის მნიშვნელობა:
- ახალი აღმოჩენები მოითხოვს ხვამლის მთის არქეოლოგიური შესწავლის გაგრძელებას. კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ფონდი და კომპანია “არდი” მხარს უჭერენ ექსპედიციების დაფინანსებას, თუმცა მეფეთა განძზე სარწმუნო პროგნოზი არ არსებობს.
- მითოლოგიური კავშირები:
- ბერძნული მითოლოგიის მიხედვით, პრომეთე ხვამლის მთაზე იყო მიჯაჭვული. ამ მითების მიხედვით, არგონავტები მდინარე ფაზისის (რიონი) გადაცურვისას ხვამლის მთაზე პრომეთეს გმინვას ესმოდათ.
- XIX საუკუნის 50-იან წლებში იტალიელმა მკვლევარმა პიზაგალიმ ხვამლი დალაშქრა და იქაური მოსახლეობის მიერ პრომეთეს ისტორიების ცოდნა აღძრა.
- არსებული ლეგენდები:
- ვახუშტი ბატონიშვილი აღწერს ხვამლის კლდეში გამოკვეთილ “ქვაბს” მეფეთა საგანძურის შესანახად. ასევე, ჟიულ ვერნი თავის რომანში “შეუპოვარი კერაბანი” აღწერს ხვამლის მისტიკას.
